“Sommige mensen gaan zelfs de kast weer in omdat ze bang zijn voor pesterijen”
Aan het woord is Rineke Mesman, Haarlemse Regenboogambassadeur Ouderen. Zij werd onlangs geïnterviewd door Tije Klootwijk voor O.Ma, een blog over eenzaamheid bij 55-plussers in de Nederlandse maatschappij.
Uit onderzoek blijkt dat homoseksuele ouderen meer last hebben van eenzaamheid. Oudere homoseksuelen zien op tegen het wonen in een zorginstelling. Zij durven soms hun levensverhaal niet te delen met andere ouderen of met verzorgenden omdat homoseksualiteit vroeger taboe was. Daarom sprak ik met Rineke Mesman, Regenboogambassadeur voor ouderen te Haarlem. Lees hier het interview over uit de kast komen, eenzaamheid, de Roze Salon 55+ in Haarlem (een plek waar LHBT’ers een keer per maand ongedwongen samenkomen) en meer.
Wat betekent de Roze Salon voor mensen?
“Wat voor veel bezoekers prettig is, is dat je zonder te zeggen dat je lesbisch, homoseksueel, biseksueel of transgender bent, er gewoon bij hoort. Je bent een soort van ‘onder ons’. Dat betekent natuurlijk niet dat we allemaal opeens vrienden van elkaar zijn. Veel hetero’s hebben allerlei aannames over homoseksualiteit die heel kwetsend kunnen zijn.”
Hoe is het voor de senior/65-plusser om anno nu ‘roze’ te zijn?
“Ik denk dat je een onderscheid moet maken tussen ouderen die 70- of 75-plus zijn en mijn generatie 55-plus. De generatie 75-plus heeft het denk ik zwaarder gehad. 75-plussers hebben veelal een ingewikkelder levensloop achter de rug. Vaak hebben zij al een huwelijk en kinderen, en zijn op latere leeftijd uit de kast gekomen. Mijn generatie heeft meegewerkt aan – of mee kunnen profiteren van de emancipatiegolf en de seksuele revolutie van de Jaren 60/70. Binnen mijn generatie zijn natuurlijk ook veel mensen eerder getrouwd geweest, maar bij de 75-plussers is dat aantal groter. Alle of in ieder geval de meeste 75-plussers die in de Roze Salon komen hebben eerst een hetero huwelijksleven geleid.”
Is het lastig om nog op latere leeftijd uit de kast te komen?
“Ik denk dat veel mensen op die leeftijd, als het al aan de orde is, dat niet doen. Het is eerder lastig, als je 75-plus bent en zorgafhankelijk wordt, om uit de kast te blijven. Het is ingewikkeld als je bijvoorbeeld in een verzorgingstehuis terecht komt en daar openlijk voor je seksuele identiteit wilt uitkomen. Voor sommige mensen geldt zelfs dat ze de kast weer in gaan omdat ze bang zijn voor pesterijen.”
Kunt u uitleggen waarom het proces van uit de kast komen heel eenzaam kan zijn voor mensen?
“Om te beginnen moet je in jezelf erkennen dat je misschien wel lesbisch, homoseksueel, biseksueel of transgender bent. Dat is op zich al een heel proces. Veel mensen van de oudere generatie voelen wel dat ze ‘anders’ zijn, waar later blijkt dat ze lesbisch of homoseksueel zijn. Op het moment dat je dat dan ook nog moet gaan delen met een generatie die niet zit te wachten op homo’s of lesbo’s omdat dat flikkers en potten zijn, dat je van de verkeerde kant bent, is dat natuurlijk niet fijn. Voordat je er dus openlijk mee naar buiten bent getreden duurt dat wel even. En dan heb ik het nu over de oudere generatie, maar bij de jongere generatie gebeurt dit ook. Het is een ingewikkeld en gevoelig process omdat, je al dan niet terecht, vreest dat je familie of vrienden er niks mee te maken willen hebben. De kans dat je geïsoleerd raakt is dus groter.”
Is de kans op eenzaamheid voor ouderen dan ook groter als je LHBT’er bent?
“Er zijn natuurlijk veel eenzame ouderen in Nederland. Het grote verschil tussen LHBT-ouderen en hetero ouderen is, dat LHBT-ouderen vaak niet over kinderen of kleinkinderen beschikken. Soms zijn die er wel, maar is het contact niet vanzelfsprekend. In de Roze Salon ben ik mensen tegen gekomen waarvan de gezinnen uit elkaar zijn gevallen of geleden hebben onder de coming-out van vader of moeder. Voor de 75-plussers geldt ook dat ze uit een tijd komen waar homoseksualiteit per definitie negatief was. Daar kun je onder gaan lijden, of je kunt er weerbaar van worden. Als je er onder lijdt zal dat voor eenzaamheid zorgen. In de leeftijdsgroep waar ik zit, zijn er vermoedelijk meer mensen weerbaarder van geworden. Mensen die er tot op de dag van vandaag nog onder lijden is dat niet aan te rekenen. Als je maar vaak genoeg hoort dat homo’s vies zijn, doet dat iets met je zelfbeeld.”
Wat moet er gebeuren voor ouderen om er voor te zorgen dat zij zonder problemen LHBT’er kunnen zijn?
“Een goede ontwikkeling is de Roze Loper. Dat is een certificering voor zorginstellingen die voor seksuele tolerantie zijn. Dat betekent dat beleid en het personeel in de zorg de bewust en tolerant met diversiteit omgaan. Veel mensen weten echter nog niet van het bestaan van de Roze Loper en ik hoop dat daar snel verandering in komt.”
